Kryzys duchowy można zdefiniować jako krytyczne i trudne w doświadczaniu stany głębokiej, psychologicznej przemiany, która obejmuje całe istnienie. Przyjmują formę odmiennych stanów świadomości i obejmują intensywne emocje, wizje i zmiany sensoryczne, nietypowe myśli, a także rozmaite przejawy fizyczne.
Tego typu epizody przejawiają się w historiach życia szamanów, założycieli wielkich religii świata, słynnych nauczycieli duchowych, mistyków i świętych. Światowa literatura mistyczna opisuje te kryzysy jako cenne drogowskazy na ścieżce duchowej i potwierdza ich uzdrawiający i transformujący potencjał. Psychiatrzy głównego nurtu nie odróżniają psychoduchowych kryzysów ani nawet epizodów prostych doświadczeń mistycznych od poważnych chorób umysłowych, ze względu na ograniczone ramy koncepcyjne.
Psychiatria akademicka, będąca subdyscypliną medycyny, kładzie nacisk na interpretacje biologiczne i wykorzystuje model psychiki ograniczony do biografii poporodowej i freudowskiej jednostki nieświadomej. Są to poważne przeszkody w zrozumieniu natury i treści stanów mistycznych oraz zdolności odróżnienia ich od przejawów choroby psychicznej.
Oto kilka krótkich filmów, dających wgląd w znaczenie kryzysów duchowych:
Wszystkie kultury w historii ludzkości, z wyjątkiem zachodniej cywilizacji przemysłowej, darzyły ogromnym szacunkiem holotropowe stany świadomości. Wywoływano je, gdy zachodziła potrzeba kontaktu z bóstwami, innymi wymiarami rzeczywistości lub siłami natury. Używano ich również do stawiania diagnozy i uzdrawiania, kultywowania pozazmysłowej percepcji i inspiracji artystycznej. Poświęcono wiele czasu i energii, aby stworzyć bezpieczne i efektywne sposoby ich wywoływania.
Stan Grof